Η προσαρμοστική εσωτροπία αναφέρεται ως όρος σε μια ομάδα στραβισμών οι οποίοι είναι συγκλίνοντες και συνήθως παρουσιάζουν έναρξη σε ηλικία μεταξύ 18-36 μηνών. Συχνά υπάρχει οικογενειακό ιστορικό στραβισμού, διαθλαστικού σφάλματος σε παιδική ηλικία (συνήθως υπερμετρωπία) και/ή αμβλυωπία.
Γιατί δημιουργούνται αυτοί οι στραβισμοί ?
Τα παιδιά τα οποία αναπτύσσουν προσαρμοστικό στραβισμό έχουν υπερμετρωπία και ως αποτέλεσμα της υπερμετρωπίας πρέπει να ασκήσουν μεγαλύτερη προσπάθεια προσαρμογής έτσι ώστε να εστιάσουν σε ένα κοντινό αντικείμενο.
Όταν κοιτάμε ένα αντικείμενο το οποίο βρίσκεται κοντά μας, οι οφθαλμοί μας στρέφονται προς τα έσω, προκειμένου να επικεντρωθούν στον κοντινό στόχο και αυτό ονομάζεται σύγκλιση. Επίσης ο φακός μας αυξάνει τη δύναμη του έτσι ώστε να εστιάσουμε στο κοντινό αντικείμενο και αυτό ονομάζεται προσαρμογή. Το ποσό της σύγκλισης και της προσαρμογής είναι απευθείας συνδεδεμένα προκειμένου να βλέπουμε μια ευκρινή και μονή εικόνα του αντικειμένου που κοιτάμε.
Εάν ένα παιδί έχει υπερμετρωπία πρέπει να ασκήσει μεγαλύτερη δύναμη προσαρμογής προκειμένου να εστιάσει σε ένα κοντινό αντικείμενο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να πραγματοποιήσει και μεγαλύτερη σύγκλιση από όσο είναι απαραίτητο και μπορεί έτσι να προκληθεί προσαρμοστική εσωτροπία.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της προσαρμοστικής εσωτροπίας
1. Υπερμετρωπία
Στη συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών με προσαρμοστική εσωτροπία υπάρχει υπερμετρωπία και απαιτείται συνεχής χρήση γυαλιών. Σε πολλά παιδιά ο βαθμός της υπερμετρωπίας είναι συμμετρικός, αλλά σε κάποια άλλα το ένα μάτι μπορεί να είναι περισσότερο υπερμετρωπικό από το άλλο. Τα γυαλιά έχουν ως σκοπό να ελαττώσουν το ποσό της προσαρμογής που πρέπει να κάνει ένα παιδί από μόνο του, με αποτέλεσμα να μειώνεται και το ποσό της σύγκλισης και επομένως και το μέγεθος της εσωτροπίας.
2. Συγκλίνων στραβισμός
Ο συγκλίνοντας στραβισμός αναμένεται να είναι μεγαλύτερος όταν το παιδί εστιάζει σε ένα κοντινό αντικείμενο. Αρχικά το παιδί θα έχει έναν επαλλάσσοντα στραβισμό, το οποίο σημαίνει ότι θα χρησιμοποιούν για λίγο το δεξί τους μάτι και το αριστερό θα στρέφεται προς τα μέσα και μετά θα χρησιμοποιούν το αριστερό τους μάτι και το δεξί θα στρέφεται προς τα μέσα. Ωστόσο, πολλά παιδιά σύντομα τείνουν να προτιμούν το ένα από τα δυο μάτια με αποτέλεσμα να απωθήσει ο εγκέφαλος την εικόνα από τον οφθαλμό που στρέφεται προς τα μέσα και το μάτι αυτό γίνεται αμβλυωπικό (τεμπέλικο).
3. Αμβλυωπία
Αυτή μπορεί να οφείλεται σε στραβισμό ή σε συνδυασμό στραβισμού και ανισομετρωπίας. Εάν η αμβλυωπία θεραπευθεί επιτυχώς και το παιδί έχει εξίσου καλή όραση και στα δυο του μάτια, τότε θα χρησιμοποιεί και τα δυο του μάτια εναλλάξ.
4. Κινήσεις/παρεκκλίσεις των οφθαλμών προς τα πάνω
Σε παιδιά με μερικώς προσαρμοστική εσωτροπία, παρατηρείται μια προς τα πάνω κίνηση του οφθαλμού όταν το παιδί κοιτάξει προς της αντίθετη πλευρά. Αυτό οφείλεται σε υπερλειτουργία του κάτω λοξού μυ.
Εάν η γωνία της εσωτροπίας διορθωθεί πλήρως με τα γυαλιά, τότε ο τύπος αυτός του στραβισμού ονομάζεται ‘’πλήρως’’ προσαρμοστική εσωτροπία. Τα παιδιά αυτά συνήθως έχουν πολύ καλή στερέοψη (τρισδιάστατη όραση) και δεν αναπτύσσουν αμβλυωπία.
Εάν η γωνία της εσωτροπίας δεν μπορεί να διορθωθεί πλήρως με τα γυαλιά, τότε ο τύπος αυτός του στραβισμού ονομάζεται ‘’μερικώς’’ προσαρμοστική εσωτροπία.
Εσωτροπία με υψηλό πηλίκο προσαρμοστικής σύγκλισης/προσαρμογή
Μερικά παιδιά παρουσιάζουν μια μεγάλη γωνία συγκλίνοντα στραβισμού όταν κοιτάνε κοντά, αλλά τα μάτια τους είναι ευθυγραμμισμένα (δεν παρουσιάζουν στραβισμό) όταν κοιτάνε μακριά. Αυτή η μορφή στραβισμού είναι γνωστή ως εσωτροπία με υψηλό πηλίκο προσαρμοστικής σύγκλισης/προσαρμογή (ΠΣ/Π). Σε παιδιά με αυτό το είδος στραβισμού, μπορούμε να διορθώσουμε τον στραβισμό με διπλοεστιακά γυαλιά ή με χειρουργείο και τότε δυνητικά υπάρχει η πιθανότητα να διατηρήσουν έναν καλό βαθμό στερέοψης.
Μη-προσαρμοστική εσωτροπία: σε αυτή την περίπτωση, δεν υπάρχει διαφορά στη γωνία του στραβισμού όταν το παιδί φορά γυαλιά για την υπερμετρωπία.